Koku alma organı olan burun, arkadan yutağa bağlıdır, iç yüzeyinde mukus salgılayan bezler bulunur.

Koku alma reseptörleri, burun boşluklarının üst kısmında sarı bölge denilen yerde bulunur. Koku reseptörlerinin her biri bir sinir hücresidir. Koku reseptörlerinin aksonları kalbur kemiğini geçerek koku soğancığına girer ve buradaki duyu sinirleri ile sinaps yapar.

Koku reseptörleri mukus içinde eriyebilen maddelerle uyarılabilir. Koku veren kimyasal maddeler reseptör moleküllerle reaksiyona girer, hücre zarının geçirgenliğin değiştirerek impuls başlatır. Bu impulslar beyindeki ilgili merkeze taşınarak değer¬lendirilir.

Koku alma duyusu çabuk yorulur. Bir süre aynı koku alınırsa artık hissedilmez olur. Ancak değişik bir koku olursa hemen fark edilir.

Canlılar daima değişen bir dış çevre içinde yaşarlar. Dışarıdan gelen uyarılar, duyu organı olarak adlandırılan yapılardaki reseptörlerle alınır. Böylece çevrede değişen her durum için, vücudun ilgili sistemleri kendini ayarlar ve bunlara uyumlu cevaplar verir.

Duyu reseptörleri uyarılma şekline göre üçe ayrılır:

1. Fotoreseptörler: Gözümüzde bulunur, ışığa karşı duyarlıdır.

2. Kemoreseptörler: Burun ve dilde bulunur, kimyasal uyaranlara karşı duyarlıdır.

3. Mekanoreseptörler: Deri ve kulakta bulunur. Dokunma, titreşim, sıcaklık gibi uyaranlara karşı duyarlıdır.

İnsanlardaki duyu organları göz, kulak, burun, dil ve deri olmak üzere 5 çeşittir.

Burun,konumu gereği travmalara çok açık bir organdır. KBB pratiğinde,düşme, trafik kazası veya saldırı nedeniyle burun kırığı çok görülen bir durumdur.

Burun Kemiği Nasıl Bir Kemiktir: Burun sırtında elle yokladığımızda ele gelen burun kemiği sağ ve solda iki tane olmak üzere üstte alın kemiğine, yanlarda da üst çene kemiğine tutunan yassı ve düz kemiklerdir. Burun travmalarında kıkırdak kısımlar daha esnek olduğu için genellikle kemikte kırılma görülür.

Burun Kırığı Nasıl Oluşur: Yüze gelen travmalarda en çok hasar gören kemik burun kemiğidir. Burun kemiğine önden veya yandan darbe gelebilir. Kırılma daha çok yandan gelen darbeler sonucu olur. Burun kırığı bazen kemiğin yer değiştirmesine neden olmadan hafif bir çatlakla kendini göstermesine rağmen, şiddetli travmalarda kemikte çok parçalı ve çökmelerin olduğu kırıklar gelişebilir. Burun kırığı ile beraber diğer yüz kemiklerinde de kırıklar oluşabilir.

Burun polibi, burun ve burun çevresindeki sinüslerin içini döşeyen zarın(mukoza) kronik, iltihabi bir hastalığıdır. Yaklaşık üçbin yıldan fazla bilinmektedir ve burunda en sık kitle nedenidir. Saplı, düzgün, jelatinöz yuvarlak ya da üzüm şeklinde kitleler olup şişmiş mukozanın burun içine doğru uzanmasıdır. Erkeklerde kadınlardan iki kat fazla görülür. Kronik sinüzitli hastalarda, allerjik olmayan grupta %5, allerjik nüfusta %1 oranında burun polibi tespit edilmiştir. Polipli hastaların %30 kadarı çevresel allerjenlere duyarlıdır. Son yıllarda tanı ve tedavi yöntemlerinin ilerlemesi ile beraber burun poliplerine olan ilgi artmıştır. Yıllarca en önemli nedenin allerji olduğu düşünülmüştür. Bunu önemli bir nedeni polipte burun akıntısı, kaşıntısı ile birlikte bazı kan değerlerinin alerjik gibi yükselmiş olmasıdır (histamin, IgE). Halen burun poliplerinin küçük bir kısmının allerjiden kaynaklandığı bilinmektedir. Özellikle ev tozu akarları ve küf mantarı, alerjik burun polip oluşumunda önde gelen nedenlerdir.

Burun ve paranazal sinüs tümörleri seyrek görülen tümörlerdir. Seyrek görülmeleri ve semptomların inflamatuar hastalıkları taklit etmesi nedeniyle ileri evrelerde tanı konulur. Bu nedenle tedaviye cevap vermeyen sinüzitlerde tümör olabileceği akla gelmelidir. Osteomlar en sık görülen selim tümörlerdir. Yassı epitel hücreli karsinomlar ise habis tümörlerden en sık görülenidir.

Burun ve paranazal sinüslerin konjenital anomalileri oldukça nadir görülürler. Burnun konjenital anomalileri hava yolu obstrüksiyonu ile beraber olabildiği gibi, havayolu obstrüksiyonu olmaksızın da gelişebilir. Paranazal sinüs anomalileri ise genellikle tesadüfen fark edilir. Burun hamileliğin 3.5-4'üncü haftasından itibaren yüzün orta bölümünün bir parçası olarak tespit edilebilir hale gelir ve doğuma kadar olan süre içerisinde herhangi bir dönemde teratojenik etkenlerden etkilenebilir.

1- Nasal Dermoid:

Burun sırtında epitelle döşeli kısa traktustan, nasal dorsumun cildini geçip septumun içinden duraya yada cerebral ventriküle uzanabilen traktusa kadar olan anomalileri ifade eder. Traktus boyunca oluşabilen dilatasyonlar dermoid kist olarak tanımlanır. Baş-boyundaki dermoid kistlerin %10'undan azını oluşturur. Bu kistler kıl, kıl follikülleri, ter ve yağ bezleri gibi deri eklerini içerebilirler. Bu özellik dermoid kisti basit epidermal inklüzyon kistinden ayırır.

Burnun en önemli görevlerinden biri solunumdur. Eğer bu görev tam anlamıyla yapılamıyorsa burun tıkanıklığından bahsedilir. Burun boşluğu ortada septum adı verilen ve kıkırdak ile kemikten yapılı bir bölme ile ikiye ayrılır. Her iki tarafta da konka adı verilen etler bulunur. Bu etler solunum havasının nemlendirilmesi ve ısıtılmasından sorumludur.

Burun Tıkanıklığı Sebepleri Nelerdir: Burun tıkanıklığına anatomik, iltihabi ya da tümöral faktörler neden olabilir. Ayrıca bazı hastalar alt solunum yoluna bağlı nefes darlıklarını burun tıkanıklığı olarak tarif edebilmektedirler. En sık burun tıkanıklığı yapan hastalıklar şunlardır:

-Septum Deviasyonu: Burun ortasındaki bölmenin bir ya da iki tarafa doğru eğilmesidir. Burun darbelerine bağlı olabilir ya da gelişme sırasında bu bölme eğilebilir.

-Konka Hipertrofisi: Burunda normalde bulunan konka adı verilen etlerin büyümesidir. Bu büyüme alerji ya da iltihaplara bağlı olabilir.

-Allerjik Rinit: Alerjiye bağlı olarak burun mukozasında şişme, akıntı ve et büyümesi burun tıkanıklığı yapabilir.

Burun kanaması KBB alanındaki en çok görülen şikayetlerden biridir. Hemen herkes hayatında bir kezde olsa burun kanaması geçirmiştir. Genellikle basit nedenlere bağlı ve kolayca durdurulan bir durum olmasına rağmen bazen sebebi çok ciddi olup hayatı tehdit eden şiddette kanamalar olabilir.

Burun Neden Sık Kanar: Burun içi oldukça yoğun ve yüzeyel damarlar içerir. Özellikle burun boşluğunu ikiye ayıran bölmenin ön kısmı buruna gelen damarların birbiriyle birleştiği ve bu damarların oldukça yüzeyel olduğu bir bölümdür. Özellikle çocuklarda bu kısım hiç bir etki olmadan bile kanayabilir. Burun boşluğunun her iki kenarında bulunan ve konka adı verilen etlerde damar açısından çok zengindir ve bazı kanamaların sebebidir.

Burun Kanamasının Nedenleri Nelerdir : Burun kanaması hem buruna ait sebeplere (lokal sebepler) hemde burun dışındaki problemlere (genel sebepler) bağlı olarak gelişir.

Lokal Sebepler:
-Burun içi iltihapları
-Sinüzit
-Buruna gelen darbeler
-Çocukların burun karıştırmaları
-Buruna sokulan yabancı cisimler
-Burun içi ve sinüs tümörleri

Burun Gerisine Akıntı (BGA) boğazda akıntı toplandığını hissetmek veya burnun gerisinden akıntının aktığının farkına varmaktır. BGA egzersiz, kalın salgı veya boğaz kasları ve yutma ile ilgili sorunlardan ötürü de ortaya çıkabilir.

Normal olarak, burnu ve sinüslerin içini kaplayan salgı bezleri günde 250-500 ml. salgı üretmektedir. Bu mukozanın yüzeyinde ancak mikroskopla görülebilen hareketli küçük kıllar vardır. Bunlar salgının geriye doğru hareket etmesini sağlar. Daha sonra bu bilinçsiz olarak farkına varmadan yutulur. Bu salgı zarları ıslatır ve temizler, enfeksiyonlara karşı savaşır. Bu salgının üretilmesi ve temizlenmesi sinirler, kan damarları, salgı bezleri, hormonlar, ve küçük kılcıklar arasında ki ilişkiye bağlıdır.

NORMAL OLMAYAN SALGlLAR

Artmış ince ve temiz salgı soğuk algınlığı, grip (üst solunum yolu viral enfeksiyonu), alerji, soğuk hava, parlak ışık, bazı besinler ve baharatlar, gebelik ve hormonal değişiklikler, doğum kontrol hapları ve bazı tansiyon ilaçlarının da içinde olduğu ilaçlar, ve burun içi kemik eğriliği gibi durumlarda görülür.

Kulak-Burun-Boğaz Hastalıkları: